Περίνεο – Μασάζ περινέου

Κύρου Μαίρη

MSc, Μαία – Σύμβουλος Ομάδων Εγκύων και Λεχωίδων

Το περίνεο είναι ένα σύνολο μυών που εκτείνεται από τα έξω γεννητικά όργανα μέχρι τον πρωκτό. Έχει ένα ρομβοειδές σχήμα. Ουσιαστικά, το σύνολο των μυών που σφίγγουμε όταν θέλουμε να κρατήσουμε τα ούρα και τα κόπρανα, αποτελούν τους μύες του περινέου. Στον τοκετό το περίνεο θα υποστεί πολλή μεγάλη πίεση από το κεφάλι του εμβρύου, οπότε είναι σημαντικό να προετοιμαστεί, για να αποφευχθούν ρήξεις.

Η αποφυγή ρήξεων και περινεοτομής έχει σαν αποτέλεσμα, να έχουν οι γυναίκες λιγότερο πόνο στην περιοχή, οπότε και μεγαλύτερη ευκολία στην κίνηση, στις θέσεις θηλασμού, στην καθημερινή φροντίδα του νεογνού, αλλά και μεγαλύτερη ευχαρίστηση στην σεξουαλική τους ζωή.

 Η ρήξη του περινέου είναι ένα σκίσιμο που προκαλείται στην περιοχή και ανάλογα με την έκταση διακρίνεται σε 4 βαθμούς:

• Ρήξη 1^ου βαθμού: αφορά το δέρμα μόνο
• Ρήξη 2^ου βαθμού: αφορά δέρμα και μύες
• Ρήξη 3^ου βαθμού: η ρήξη φτάνει στον σφιγκτήρα του πρωκτού
• Ρήξη 4^ου βαθμού: η ρήξη φτάνει στον βλεννογόνο του εντέρου

Οι ρήξεις 1^ου και 2^ου βαθμού είναι ήπιες και η συρραφή του περινέου μπορεί να γίνει και από την μαία. Οι ρήξεις 3^ου και 4^ου βαθμού είναι πιο σοβαρές και η συρραφή γίνεται από ιατρό. Για την συρραφή του περινέου γίνεται τοπική αναισθησία. Σε περίπτωση που έχει γίνει επισκληρίδιος αναλγησία, η τελική δόση της επισκληριδίου καλύπτει την διαδικασία της συρραφής. Τα ράμματα που χρησιμοποιούνται είναι απορροφήσιμα και συνήθως μετά από 15 ημέρες οι γυναίκες είναι σε πολύ καλή κατάσταση. Ένα πολύ μικρό ποσοστό (7% – 9%) αναφέρει ενοχλήσεις έως και τους πρώτους 3 μήνες.

Η προετοιμασία του περινέου ξεκινάει από την διάρκεια της κύησης με μασάζ στο περίνεο, προκειμένου να βελτιωθεί η ελαστικότητά του, αλλά και να αποκτήσει η γυναίκα καλύτερη επαφή με αυτήν την περιοχή.

Μασάζ περινέου

Το μασάζ στο περίνεο συστήνεται από τις 35 εβδ κυήσεως και μετά, με συχνότητα 1 ή 2 φορές την εβδομάδα τουλάχιστον. Μπορεί να γίνει από την ίδια την γυναίκα αλλά και τον σύντροφό της. Συστήνεται να έχει προηγηθεί ένα ζεστό ντούς, ώστε να χαλαρώσουν οι μύες της περιοχής του περινέου. Η γυναίκα θα πάρει μία αναπαυτική θέση, θα  χρησιμοποιήσει ένα φυτικό λάδι στα χέρια (χωρίς αιθέρια έλαια) και θα τοποθετήσει τους αντίχειρες στην είσοδο του κόλπου. Θα ξεκινήσει να πιέζει προς τα κάτω και προς το πλάι έως ότου αισθανθεί ένα αίσθημα καύσους αλλά όχι πόνο. Θα κρατήσει σταθερή την πίεση αναπνέοντας βαθιά και αργά. Κρατώντας την πίεση, απαλά θα κάνει μασάζ μπρος και πίσω, σχηματίζοντας ένα U στην περιοχή, για 3 λεπτά. Θα χαλαρώσει κι έπειτα αν το επιθυμεί μπορεί να επαναλάβει.

Το μασάζ του περινέου δεν είναι απαραίτητο σε περίπτωση προγραμματισμένης καισαρικής τομής ενώ πρέπει να αποφεύγεται σε περίπτωση κολπίτιδας κι ενεργού έρπη γεννητικών οργάνων.

Το μασάζ του περινέου γίνεται και κατά τον τοκετό από την μαία, ενώ σε συνδυασμό με ζεστά επιθέματα φαίνεται ότι μειώνει την πιθανότητα να χρειαστεί περινεοτομή και συσχετίζεται με λιγότερες περιπτώσεις σοβαρών ρήξεων του περινέου (ρήξεις 3^ου και 4^ου βαθμού), ειδικά για τις πρωτοτόκες.

Για την αποφυγή ρήξεων στον τοκετό, φαίνεται ότι η θέση που θα γεννήσει η γυναίκα αλλά και ο τρόπος εξώθησης (θα με καθοδηγήσουν ή θα εξωθήσω όπως νιώθω) παίζουν ρόλο. Οι ύπτιες θέσεις σχετίζονται με περισσότερες ρήξεις ή μεγαλύτερα ποσοστά περινεοτομής, λόγω της μεγαλύτερης πίεσης που ασκείται στο περίνεο από το κεφάλι του εμβρύου σε αυτήν την θέση.

Γι’ αυτόν τον λόγο συστήνονται θέσεις όπου η περιοχή της μέσης είναι ελεύθερη, όπως π.χ. υποβασταζόμενο βαθύ κάθισμα, θέση στα 4 γέρνοντας μπροστά με όλο το βάρος σε υποστηρίγματα, ξαπλωμένη στο αριστερό ή δεξί πλάι. Είναι σημαντικό να αφήσουμε και την γυναίκα να μας δείξει ποια θέση είναι καλύτερη γι’ αυτήν.

Η ελεύθερη εξώθηση επίσης, θεωρείται καλύτερη πρακτική. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις, όπως π.χ. μια πολύ μεγάλης διάρκειας εξώθηση, όπου είναι αναγκαία η χρήση της ύπτιας θέσης και η κατευθυνόμενη εξώθηση.

Παράγοντες κινδύνου για τραυματισμό περινέου είναι η χρήση εμβρυουλκού, η κάθετη περινεοτομή αντί της πλάγιας, η οπισθία θέση του εμβρύου (το έμβρυο κοιτάζει προς τα πάνω), ένα πολύ μεγάλο έμβρυο, πρωτοτόκες γυναίκες.

Οι βασικές οδηγίες για την φροντίδα του περινέου μετά τον τοκετό είναι:

• Καθημερινό και συχνό πλύσιμο της περιοχής.
• Καλό στέγνωμα με απαλό ταμπονάρισμα.
• Ο καθαρισμός μετά την τουαλέτα με φορά από πάνω προς τα κάτω.
• Η αποφυγή θέσεων, όπου πιέζεται η περιοχή (προτίμηση πλαϊνών θέσεων).
• Αν ο πόνος στην περιοχή του περινέου είναι έντονος, μπορεί να γίνει χρήση παυσίπονων.
• Έναρξη ασκήσεων περινέου από την στιγμή που η γυναίκα δεν νιώθει πόνο στην περιοχή των ραμμάτων.

Για τις γυναίκες που δεν έχουν τραύμα στο περίνεο, τις πρώτες ημέρες μετά τον τοκετό νιώθουν ένα αίσθημα πίεσης και βάρους λόγω του τεντώματος του περινέου, αλλά δεν αισθάνονται πόνο. Ωστόσο, ακολουθούν πιστά τις υπόλοιπες οδηγίες για την φροντίδα του περινέου.